sobota, 22 listopada 2014

HISTORIA KAZIMIERZY WIELKIEJ

   Historia Kzimierzy Wielkiej
Godlo herbowe – przebita mieczem głowa żubra – pochodzi z herbu Pomian, należącego do długoletnich właścicieli Kzimierzy Wielkiej, rodu Lubienskich. Kłosy pszenicy symbolizują rolę miasta jako ośrodka usługowego i handlowego dla rolniczej okolicy.

dawny budynek k-c  dzis siedziba krusu   ,pierwsze odjazdy busow dzis z rynku odchodza
NA WPROST PALALAC LACON 


KOSCIOL W KAZIMIERZY WIELKIEJ
KOSCIOL W KAZIMIERZY WIELKIEJ



dawna zajezdnia ,dzis centrum handlowe


Widok na cukrownie Lubna w Kazimierzy Wielkiej

Baszta , w srodku muzeum Kazimierzy Wielkiej


Baszta mieszkalna

widok na cukrownie Lubna 

PALAC LACON
PALAC LACON

Dodaj napis
PALAC LACONE DZIS

PALAC LACON

Zabudowa Kazimierzy ma dwa skupiska po dwóch stronach rzeki Małoszówki – starsze gdzie znajduje się kościół, cmentarz oraz ulice Sienkiewicza i Głowackiego, a także młodsze, gdzie powstały współczesne osiedla, bloki mieszkalne oraz centrum administracyjne miasta wraz z kościołem. Pośrodku tych skupisk znajdują się zabudowania fabryki Luna - cukrowni wraz z osiedlem robotniczym[1.1].

Rejon Kazimierzy jest od wielu lat terenem badań archeologów. Osadnictwo w widłach rzek Nidzicy i Małoszówki sięga do czasów przedhistorycznych. Pod koniec IV tysiąclecia p.n.e. (schyłkowy neolit) na ziemiach Zachodniej Małopolski żył lud, który budował monumentalne grobowce przypominające rozmachem egipskie piramidy. Znajdują się one w Słonowicach leżących koło Kazimierzy Wielkiej. W okresie średniowiecza w XIII w. informacje dotyczą Broniszowa i Zagórzyc. Natomiast pierwsza wzmianka o samej Kazimierzy Wielkiej pochodzi z 1320 r., kiedy Kazimierza została zapisana jako Cazimiria ( za panowania króla Władysława Łokietka ). Pierwszymi właścicielami Kazimierzy byli Pomianie. W rękach rycerskich, a potem szlacheckich miasto było aż do 1945 r. Nazwę miasta prawdopodobnie kazimierzanie zawdzięczają Kazimierzowi Odnowicielowi lub Kazimierzowi Sprawiedliwemu. W tym czasie istniał już kościół parafialny pod wezwaniem Krzyża Świętego[1.2].

W okresie średniowiecza Kazimierza była zamożną wsią, przynoszącą niezłe dochody. Dobra ziemskie liczyły 22 łany kmiecie, 16 zagród, 6 karczm, był staw, młyn, gaje. Tym samym chętnie była oddawana w dzierżawę, zastaw, czy sprzedawana. W tym czasie Kazimierza znajdowała się rękach m.in. Piotra Gaszowca, Stanisława i Zbigniewa Waldorffów, Stanisława Ligęzy. W czasach reformacji była własnością kalwinisty Jana Oleśnickiego. Tym samym tamtejszy kościół parafialny stal się główną siedzibą zboru w dystrykcie krakowskim.

W XVI w. właścielami Kazimierzy Wielkiej byli m.in. Lubomirscy oraz Warszyccy i Łętowscy [1.3]. Pod koniec XVIII w. w Kazimierzy Wielkiej osiadła rodzina Łubieńskich i jak się później okazało było to przełomowe wydarzenie dla całego regionu.

W 1845 r. Kazimierz hrabia Łubieński wybudował cukrownię (jedną z pierwszych na ziemiach polskich pod zaborami ). Zakład ten stał się głównym czynnikiem miastotwórczym, chociaż do nadania praw miejskich było jeszcze bardzo daleko. Kontynuatorem dzieła Kazimierza – był jego wnuk Leon Łubieński - poseł do Dumy rosyjskiej, członek PKN w Paryżu, zamordowany w czasie II wojny światowej. Z początkach XX w., majątkiem administrował syn Leona Franciszek Łubieński (zginął prawdopodobnie w czasie wojny w niewoli sowieckiej). Ostanim potomkiem z rodu Łubieńskich był Ludwik – brat Leona, który w czasie wojny trafił do armii Andresa oraz aktywnie działał w polonii brytyjskiej. Po śmierci w 1996 r. został pochowany w Kazimierzy Wielkiej[1.4]. Z miastem związany był także wybitny malarz i pisarz – Józef Czapski. Leon Łubienski ożenił się z Leopoldyną Hutten-Czapską, siostrą Józefa Czapskiego. W związku z powyższym Józef Czapski wielokrotnie bywał w Kazimierzy Wielkiej – zarówno jako dziecko (w 1909 r.) jak i w okresie międzywojennym jako pisarz i malarz[1.5].

W XIX w., cukrownia Łubna została przekształcona w Towarzystwo Akcyjne Fabryk Cukru i Rafinerii Łubna i Szreniawa w Kazimierzy Wielkiej. Współwłaścielem został Edward Tołłoczko, a potem jego syn Julian [1.6]. W okresie administrowania Juliana Tołłoczki, fabryka znacznie się rozbudowała. Z tego okresu pochodzi główny korpus zakładu, który istnieje do dzisiaj. Dwór, wzniesiony w latach 1752-1755, przekształcony w początkach XIX w. w 1910 r. został gruntownie odnowiony. Wybudowano kilka budynków mieszkalnych dla pracowników oraz stylową basztę ( tzw. okrąglak, rok budowy 1900 ), którą przeznaczono na mieszkania dla praktykantów. Równocześnie w ostatnich latach XIX stulecia wybudowany został przez Tołłoczkę stylowy pałac według projektu architekta krakowskiego - Tadeusza Stryjeńskiego. Zarówno cukrownia jak i wspomniane budowle stały się charakterystycznym elementem zabudowy przestrzennej Kazimierzy Wielkiej po dziś dzień. Julian Tołłoczko był także inicjatorem powstania wielu działań społeczno-gospodarczych w Kazimierzy Wielkiej, jak np. współfinansował kolej wąskotorową na Ponidziu, a także szpital wPińczowie
szkola nr 1 w Kazimierzy Wielkiej
Cukrownia LUBNA W KAZIMIERZY WIELKIEJ





.
KOSCIOL PODWYZSZENIA KRZYZA W KAZIMIERZY WIELKIEJ



.



Pierwsze wzmianki o istnieniu parafii w Kazimierzy Wielkiej sięgają 1326 r. W zapiskach czytamy, że plebanem w Kazimierzy, będącej siedliskiem dekanatu, był ks. Grzegorz. W połowie XV w. parafia Kazimierza Wielka należała na zmianę do dekanatu kazimierskiego lub witowskiegoW Kazimierzy Wielkiej stał kościół drewniany pod wezwaniem św. Krzyża. Dziedzicami wioski byli Stanisław i Zbigniew, herbu Nabra lub Pielgrzymowie. Do parafii należały wówczas wioski: Ząbków (wymienionych właścicieli), Odonów (Stanisława Ligęzy her. Półkoza), Wojciechów (Stanisława her. Ostoja i Jana her. Ulima), Stradlice (których dziedzicami byli Jurand Łapka i Kielcz Budziszowski her. Habdank), Podolany (Andrzeja Pędziszowskiego her. Dembno), Donosy (Jana Bohun her. Drużyna), Passimiechy (Piotra her. Lis), Skorczów (wspomnianego Ligenzy), Słonowice (Mikołaja Reja her. Oxa).
W końcu XVI w. kościół w Kazimierzy przez 30 lat był w rękach kacerstwa i chylił się ku upadkowi. Sebastian Lubomirski, kasztelan biecki zbudował nowy kościół. Pole plebańskie zajął dziedzic, mało co plebanowi zostawiwszy. Dziesięcina z wielu miejsc nie była oddawana.
W 1663 r. Stanisław Warszycki, kasztelan krakowski wzniósł nowy, murowany kościół, który w latach 1894-1895 kosztem parafian i ówczesnego proboszcza ks. kanonika Józefa Szczepańskiego znacznie powiększono, zaś dnia 16 września 1895 r. kościół został konsekrowany przez bpa Tomasza Teofila Kulińskiego, Ordynariusza Kieleckiego. W głównym ołtarzu zostały umieszczone relikwie św. Pawła i Wincentego, męczenników.
W dwójnasób powiększony kościół ma obecnie kształt łodzi, której głowicę tworzy zakończone absydą prezbiterium, do którego dobudowano podłużną zakrystię. Po tej samej stronie przylega do nawy głównej kaplica Matki Bożej, a po stronie przeciwległej znajduje się kruchta, od której na prawo – na zewnętrznej ścianie świątyni namalowany jest obraz Matki Bożej Niepokalanie Poczętej, ujęty w szeroką ramę z białego ciosu. Na ramie wycięty jest rok: D. 8 XII. 1904.
Nad głównym wejście do kościoła wmurowane są trzy płytki z datą fundacji kościoła, herbem fundatora i rokiem powiększenia świątyni.
S           W
1663 herb Habdank: 1894
W
C           C
Nawa główna i prezbiterium mają sufit. Okna w kościele są tylko od południowej strony. Posadzka wykonana jest z szarego marmuru połączonego z białym. Na futrynie odrzwi do zakrystii wykute: A.D. IHS. 1677.
Ołtarze znajdujące się w kościele są w stylu odrodzenia. W głównym ołtarzu ozdobiony czteroma żłobionymi kolumnami i pilastrami w arkadzie upiększonej kasetonami znajduje się obraz Chrystusa Pana na Krzyżu, prawdopodobnie autorstwa Franciszka Smuglewicza z początku XIX w. Po obu stronach obrazu rozmieszczone są narzędzie Męki Pańskiej. W niszach nieopodal ołtarza stoją figury Pana Jezusa i Matki Bożej.
Ołtarze boczne stoją ukośnie. Po lewej stronie znajduje się ołtarz maryjny ze starym obrazem Matki Bożej z Dzieciątkiem – zwaną Matką Bożą Kazimierską – w srebrnej sukience, czczony w Kazimierzy Wielkiej od XVII w. Na obrazie znajdują się korale i wota. Wyżej obraz św. Anny Samotrzeciej. Na mensie ołtarza stoi obraz Matki Bożej Nieustającej Pomocy, intronizowany za czasów proboszczowania ks. kanonika Janusza Mularza, przy którym w każdą środę odprawiana jest Nieustająca Nowenna, w czasie której wyczytuje się prośby i podziękowania do Matki Bożej składane przez wiernych.
Po prawej stronie znajduje się ołtarz z obrazem Miłosierdzia Bożego, intronizowany za czasów proboszczowania ks. prałata Jerzego Kantyki, zaś nam nim znajduje się obraz św. Stanisława.
Czwarty ołtarz w nawie głównej pochodzi z XVIII w. i umieszczony jest w pobliżu późnobarokowej ambony. W ołtarzu znajduje się obraz Anioła Stróża, polecającego Matce Bożej dziecię trzymają. Obraz ufundowany został przez Bractwo św. Aniołów Stróżów. Na dole wąż kusiciel, a wyżej obraz św. Stanisława Kostki. Obraz Anioła Stróża został ufundowany przez Bractwo św. Aniołów Stróżów.
Z lewej strony kościoła znajduje się boczna kaplica, która różni się od reszty kościoła formą sklepienia, które ma kształt krzyżowo-kolebkowy. W ołtarzu w kaplicy znajduje się obraz przedstawiający Świętą Rodzinę: św. Józef z lilią w ręce w zachwycie oparty o skałę, na tle której siedzi Najświętsza Maryja Panna z Dzieciątkiem. Obraz wart rozpowszechnienia. Malował go Bronisław Kamiński w 1895 r. Wyżej w nastawie – św. Piotr. W tej kaplicy wisi obraz dobrego pędzla wyobrażający św. Izydora, modlącego się w polu nad słupem z Matką Bożą w głębi – Anioł orze. Fundatorem tej kaplicy był ks. proboszcz Józef Szczepański. Na płycie umieszczonej w arkadzie tej kaplicy czytamy: D.O.M. Capellam hanc fundavit proprio sumptu Josephus Szczepański curatus loco anno Domini 1894. Na mensie ołtarza znajduje się figura Matki Bożej Fatimskiej, która jest niesiona w procesji każdego 13 dnia miesiąca (od maja do października).
Organy kościelne wybudowane zostały przez Jana Śliwińskiego w 1895 r. na pamiątkę 50-lecia pracy w kazimierskiej parafii ks. kanonika Józefa Szczepańskiego. Był to prawdopodobnie instrument o trakturze mechanicznej. W późniejszym czasie (tj. w latach powojennych) organy zostały przebudowane. Pozostała tylko szafa ze starych organów i wykorzystano część głosów organowych zarówno metalowych jak i drewnianych. Przebudowy tej dokonała firma Biernacki. Organy po tejże przebudowie posiadały trakturę pneumatyczną oraz 21 głosów rozdzielone na 2 manuały .
Przez działalność drewnojadów, instrument ten w 2011 r. nie posiadał żadnej wartości zarówno muzycznej, jak i historycznej. Ze względu na nieopłacalność rekonstrukcji organów Biernackiego postanowiono o wbudowaniu w istniejącą szafę organową pochodząca z czasów Śliwinskiego instrumentu sprowadzonego z Niemiec. Sprowadzony instrument został zaadaptowany do wnętrza szafy, zużyte elementy zostały wymienione lub wyremontowane.
Nowe organy pierwszy raz zagrały na Pasterce w 2012 r. Obecnie organy posiadają 20 głosów, 5 wiatrownic tonowych, klapowo-zasuwowych. Traktura gry jest elektryczna a traktura rejestrów elektro-pneumatyczna. Całość została zintonowana oraz nastrojona.
Parafia posiada swój cmentarz grzebalny, który otoczony jest solidnym murem betonowym, wykonanym na początku lat 90-tych XX w. Za czasów proboszczowania ks. prałata Jerzego Kantyki wybudowano i poświęcono na cmentarzu kaplicę. Obecnie trwają prace nad powiększeniem kaplicy tak, aby można było w niej odprawiać Msze św. pogrzebowe.
W miarę rozbudowy miasta macierzysta świątynia parafialna Podwyższenia Krzyża w Kazimierzy Wielkiej nie mogła pomieścić coraz większej liczby wiernych. W sierpniu 1999 r. bp Kazimierz Ryczan dostrzegając potrzeby duszpasterskie erygował w Kazimierzy Wielkiej nową parafię pw. Miłosierdzia Bożego. Przez pierwszy rok Msze św. były sprawowane na placu. Już w maju 2000 r. rozpoczęto budowę kaplicy, którą ukończono w grudniu, potem wzniesiono plebanię. Plac dla parafii przekazała Rada Miasta i Gminy już rok wcześniej. Wnętrze kaplicy jest skromne. Nie ma żadnego przepychu. Wiele elementów wystroju, jak i wyposażenia ufundowali sami parafianie. Piękny obraz Jezusa Miłosiernego ofiarował ks. Janusz Mularz, ówczesny proboszcz z Cudzynowic.
Od września 2012 r. kazimierska parafia wydaje swoje pismo pt.: "Parafianin", które jest jednocześnie zapisem historii parafii.
W październiku 2012 r. podczas Wizytacji Kanonicznej bp Kazimierz Gurda dokonał poświęcenia nowego Krzyża misyjnego przy kościele oraz Krzyża na cmentarzu parafialnym.
Obecnie parafia przeżywa Rok Jubileuszowy 350-lecia istnienia kościoła. Z tej okazji został wydany pamiątkowy Kalendarz Parafialny na rok 2013, w którym są zaznaczone wszystkie święta i uroczystości kościelne oraz wszystko to, co będzie się działo w kazimierskiej parafii w Roku Jubileuszowym. Główne uroczystości jubileuszowe zaplanowane są na Uroczystość Odpustową Podwyższenia Krzyża Świętego - 14 września 2013 r.

Liczba parafian: 5.000
Księgi metrykalne: ochrzczonych od 1862 r., zaślubionych i zmarłych od 1881 r. – zdekompletowane do roku 1900.
Do parafii należą: Kazimierza Wielka (część), Donosy, Lolin, Odonów, Podolany, Stradlice, Wojciechów
Odpust parafialny: Święto Podwyższenia Krzyża Świętego – 14 września
2012  
 ZBIORNIK RETENCYJNY W KAZIMIERZY WIELKIEJ
plywalnia w KAZIMIERZY WILKIEJ


Już niedługo zacznę troszkę aktualuzacjie Miasta Kazimierza Wielka gdyż zmieniło nam się miasto i wciąż zmienia
BASEN W KAZIMIERZY  WIELKIEJ

Brak komentarzy:

Prześlij komentarz